بنيآدم اعضاي يك پيكرند / كه در آفرينش ز يك گوهرند.اين شعر سعدي حاوي يك مفهوم جهانشمول است. شيخ اجل با دميدن در روح كلمات، پيامي انساني را صادر ميكند تا ديگر باره به انسانها انذار دهد.
از اين دست اشعار در ادبيات ايران كم نيست چنانچه هر يك از اديبان اين مرز و بوم با فن بياني، روح انسانها را به سوي معاني فراروزانه و معنوي دعوت كردهاند و به پيرو همين آگاهي، كه ملهم از آيين مردمان نيكسرشت است، امروزه ايراني جماعت به سخا و كرم شهرهاند.
براساس همين فرهنگ، ايرانيان از قديم تا امروز به زعم و توان خود در كارهاي خيريه و اجتماعي مشاركت داشتهاند كه از نمونههاي موفق آن ميتوان به نهضت مدرسهسازي اشاره كرد تا جايي كه آموزش و پرورش را در اين حوزه به استقلال نسبي رساند.
اما در جهان فرامدرن امروز، ديگر مانند گذشته رفع و رجوع بسياري از كمبودها با شيوههاي سنتي امكانپذير نيست الا با عزم ملي و كار كارشناسي. تجربه موفق نهضت مدرسهسازي از سوي خيرين، افقهاي روشني را براي ساير حوزهها كه نيازمند اقداماتي از اين دست است، گشود.
اما نكته مهم تبديل كارهاي فردي نيكوكارانه در راستاي ايجاد يك نهضت بزرگ و ملي است، نهضتي كه به عنوان يك دغدغه در جامعه مطرح شود. بدون شك استفاده از پتانسيلهاي ديني و فرهنگ ايراني اين چرخه را تسريع ميبخشد. اين بستر ميتواند زمينه فرهنگسازي بنيادين در اين عرصه باشد، مشروط بر اين كه پيش از اقدام كار كارشناسي صورت گرفته شود.
اما در مورد چرايي تبديل اين اقدام به يك نهضت ملي بايد اذعان كرد؛ امروزه در سراسر كشور نيكوكاران به اندازه توان خويش در اين كار وارد شدهاند اما بيشتر مواقع به دليل جزيرهاي عمل كردن مانع از استفاده از ظرفيتهاي كلان نيكوكاران ميشود. براي حل اين مساله با ايجاد يك بانك اطلاعاتي غني ميتوان دو فرد نيكوكار كه يكي ملك اهدا ميكند و ديگري آماده ساخت آن است، به هم پيوند داد و نتيجه مطلوبتري را براي گروه هدف به ارمغان آورد.
سخن در اين وادي بسيار است، اما در حال حاضر نيازمند بسط و هدفمند كردن اين فعاليتها در راستاي اولويتهاي جامعه هستيم. در حال حاضر بيشتر نيكوكاران از راهكارهاي سنتي همچون ديدار و گفتوگوي رودررو يا معرفي ديگران گام در راه كمكهاي خيريه به گروههاي نيازمند جامعه ميگذارند، اما براي جلب و افزايش كمكهاي بخش ديگري از نيكوكاران بايد گزارههاي جديدي را در دستور كار قرار داد. گزارههايي كه به صورت مهندسي شده به مخاطب منتقل شود و مخاطب با خوانش آن بازخورد لازم را نشان دهد.
شايد تبديل مشاركتهاي مردمي به عرصه آزمون و خطا چندان مطلوب نباشد از اين روي بهرهگيري از تجربههاي داخلي به عنوان گام اول و اطلاع و استفاده از تجربه ساير كشورها در مرحله دوم، راه را براي رسيدن به هدف، كوتاه و نتيجه و بازدهي را بيشتر كند.
با توجه به اين مطالب آن چه رخ خود را در جامعه عيان ساخته، وجود بسياري از ناملايمات در زندگي روزمره گروهي از شهروندان است كه برخي از آنها تحت پوشش نهادهاي ذيربط هستند، اما نهادهاي مزبور هم به تنهايي قادر به پيشبرد همه اهداف خود نخواهند بود، الا به مدد مردمان بزرگوار اين ديار.
فاطمه حامديخواه
جامجم